Một thực tế đáng lưu ý đó là hơn ¼ trong số các loại bệnh ung thư được xác định có mối liên hệ với bệnh ung thư phổi. Nguyên nhân gây tử vong cho hàng triệu ca bệnh trên thế giới ở cả nam và nữ là bệnh ung thư phổi nguyên phát. Chỉ tính riêng năm 2018, ung thư phổi giết chết hơn 150.000 sinh mạng toàn cầu.

Chỉ tính riêng năm 2018, ung thư phổi giết chết hơn 150.000 sinh mạng toàn cầu.

Tuy nhiên đây không phải là một căn bệnh không thể phòng ngừa và điều trị. Bệnh ung thư thường phát triển theo các giai đoạn và tiến triển trong vòng nhiều năm, nếu phát hiện sớm ở giai đoạn đầu thường có thể được chữa khỏi thành công khi áp dụng các phương pháp điều trị hợp lý.

Ngày nay, với sự phát triển của khoa học y tế hiện đại đã cho ra đời các phương pháp điều trị ung thư phổi tiến bộ hơn so với trước đây. Một trong những vũ khí hiệu quả phải kể đến đó là phương pháp xạ trị giúp tiêu diệt các tế bào ung thư khu trú tại vùng. Khi bệnh đã bước sang giai đoạn di căn, bệnh nhân có thể được điều trị bằng liệu pháp nhắm trúng đích và điều trị miễn dịch, hai liệu pháp này đang dần thay thế biện pháp hoá trị truyền thống khi thu về những kết quả đáng mong đợi.

Các triệu chứng điển hình khi bị ung thư phổi:

• Bệnh nhân ho kéo dài mãi không khỏi;

Các triệu chứng điển hình khi bị ung thư phổi: Bệnh nhân ho kéo dài mãi không khỏi

• Bị đau ngực;
• Cảm giác khó thở, thở ngắn, khạc đờm thấy lẫn máu;
• Sau thời gian dài bệnh phát triển âm thầm, bệnh nhân bắt đầu mệt mỏi, gầy sút cân, khó nuốt, khàn giọng, thở khò khè, bị đau xương, có khi bị tràn dịch màng phổi.

Biểu hiện của bệnh nhân sau khi thực hiện xạ trị

Phần lớn sau khi tiếp nhận lần xạ trị đầu tiên thì người bệnh sẽ có dấu hiệu mệt mỏi. Điều này sẽ dần tăng lên khi tiếp tục điều trị bằng phương pháp này, làm hạn chế khả năng thực hiện những hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Thường thì sau từ 1 đến 2 tháng kết thúc đợt xạ trị, sự mệt mỏi sẽ dần giảm bớt và người bệnh cần phải được nghỉ ngơi để việc điều trị được đảm bảo hiệu quả.

Ngoài ra, cũng có trường hợp bệnh nhân bị kích ứng da sau khi xạ trị được một vài tuần. Những vùng da bị ảnh hưởng có thể bị ngứa, đỏ, khô da và đau. Kích ứng này sẽ trở nên nghiêm trọng nếu điều trị dài ngày. Để giảm thiểu triệu chứng này, bệnh nhân cần giữ cho da luôn sạch sẽ bằng xà phòng dịu và nước ấm, không nên tắm nước quá nóng và sau khi tắm cần làm khô người. Tạm thời tránh xa mỹ phẩm, nước hoa hoặc chất tẩy mùi - những sản phẩm có khả năng làm ra tăng tình trạng kích ứng. Nếu phải hoạt động ngoài trời, bệnh nhân cần thoa thêm kem chống nắng để bảo vệ da khỏi tia UV. 

Xạ trị cũng có thể khiến cho bệnh nhân không còn cảm giác ngon miệng khi ăn uống.

Phần lớn sau khi tiếp nhận lần xạ trị đầu tiên thì người bệnh sẽ có dấu hiệu mệt mỏi, chán ăn

Ngoài ra, bệnh nhân có thể phải đối mặt với nguy cơ bị viêm thực quản sau đợt xạ trị ung thư phổi. Nguyên nhân là do bộ phận thực quản rất nhạy cảm với tia bức xạ, biến chứng này càng nghiêm trọng hơn nếu bệnh nhân đang phải điều trị kết hợp cả hai liệu pháp xạ trị và hoá trị. Những bệnh nhân ung thư phổi kèm theo viêm thực quản thường gầy gò hơn do bị sụt cân vì chứng khó nuốt. Tuy nhiên sau khi kết thúc điều trị trong vòng vài ba tuần thì tình trạng viêm thực quản sẽ được cải thiện, phần lớn bệnh nhân sẽ lấy lại cân nặng đã mất trong quá trình điều trị.

Một biến chứng khác đó là bệnh nhân có thể bị viêm phổi khi sử dụng kỹ thuật xạ trị. Biến chứng này có thể xuất hiện trong khoảng thời gian từ 3 đến 6 tháng sau khi hoàn thành xạ trị. Người bệnh sẽ bị ho, sốt, khó thở nhưng hầu hết bệnh nhân sẽ đỡ hơn trong vòng 2 - 4 tuần mà không cần áp dụng điều trị cụ thể.

Tiến hành đánh giá trước khi lựa chọn phương pháp điều trị

Trước khi điều trị bệnh nhân cần được thực hiện sinh thiết để chẩn đoán xem bệnh nhân liệu có bị mắc bệnh ung thư hay không, nếu phát hiện thấy tế bào ung thư thì đó là ung thư gì.

Để xác định được giai đoạn của khối bướu, cần áp dụng các xét nghiệm như:

- Xét nghiệm máu;

- Chẩn đoán hình ảnh: gồm có chụp CT ngực hoặc chụp PET-CT. Việc lựa chọn điều trị cũng như kết quả dự kiến còn tùy thuộc vào giai đoạn của khối bướu;

- Xét nghiệm về đột biến gen: nhằm xác định bản chất sinh học của khối bướu, từ đó chọn ra phương pháp điều trị tối ưu nhất.

Xét nghiệm về đột biến gen: nhằm xác định bản chất sinh học của khối bướu, từ đó chọn ra phương pháp điều trị tối ưu nhất.

Khái quát thông tin về việc lựa chọn biện pháp điều trị

Có ⅓ số bệnh nhân bị ung thư phổi nếu bệnh được chẩn đoán ở giai đoạn sớm khi khối u còn khu trú tại vùng có thể được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ. Trường hợp người bệnh thuốc nhóm không thể áp dụng liệu pháp này (vì tuổi tác, bệnh nhân từ chối mổ hoặc đang mắc các bệnh lý nội khoa kèm theo) thì có thể thay thế bằng biện pháp xạ trị triệt để.

Có ⅓ số bệnh nhân ung thư phổi đã lây sang các hạch bạch huyết xung quanh. Lúc này có thể kết hợp biện pháp xạ trị, hoá trị và sử dụng phẫu thuật.

Phẫu thuật ung thu phổi

Nhóm ⅓ số bệnh nhân cuối cùng là trường hợp khối u đã di căn sang các cơ quan khác trong cơ thể thông qua đường máu. Trường hợp này sẽ áp dụng phương pháp hoá trị, điều trị nhắm trúng đích hoặc liệu pháp miễn dịch, đôi khi có thể dùng xạ trị để làm giảm triệu chứng. 

Phương pháp phẫu thuật để cắt bỏ toàn bộ thuỳ phổi

Cắt bỏ toàn phần thuỳ phổi bao gồm cả khối u thường được sử dụng để phẫu thuật cho các bệnh nhân bị ung thư phổi giai đoạn đầu, sức khỏe tổng quát tốt. Mục đích là nhằm loại bỏ hoàn toàn những tế bào ung thư, tránh bệnh tình lan rộng. 

Tuy nhiên ung thư phổi thường xuất hiện ở đối tượng bệnh nhân có thói quen hút thuốc lá trên 50 tuổi - những người thường kèm theo các bệnh lý về phổi khác càng làm gia tăng gánh nặng y tế và nguy cơ tiềm ẩn cao hơn khi phẫu thuật. 

Phương pháp xạ trị ung thư phổi

Xạ trị là phương pháp sử dụng các tia X năng lượng cao (photon), các hạt nguyên tử hoặc tim gamma để tiêu diệt các tế bào ung thư, ngăn chặn sự phân chia nhanh chóng của các tế bào này. Phần lớn ở những bệnh ung thư, bao gồm ung thư phổi thì các khối u sẽ được tạo ra từ những tế bào có tốc độ phân chia nhanh hơn nhiều lần do với các tế bào bình thường khác trong mô phổi. Do đó các khối u có thể được phân biệt và loại bỏ mà không gây ảnh hưởng tới những tế bào mô phổi bình thường.

Xạ trị là phương pháp sử dụng các tia X năng lượng cao (photon), các hạt nguyên tử hoặc tim gamma để tiêu diệt các tế bào ung thư

Cơ chế hoạt động của liệu pháp xạ trị: xạ trị tấn công mạnh vào chất liệu di truyền ADN của các tế bào ung thư, ngăn chặn sự phát triển và nhân rộng của chúng. Việc này cũng ít nhiều gây tổn hại đến các tế bào bình thường xung quanh nhưng chúng có thể tự chữa lành và quay trở lại hoạt động bình thường. Lượng phóng xạ sẽ được cung cấp với một liều lượng nhất định, đủ lớn để tiêu diệt phần lớn các tế bào ung thư và hạn chế mức độ thiệt hại cho những tế bào lành có tốc độ phân chia chậm hơn so với tế bào ung thư hiện diện trong cùng khu vực. 

Xạ trị đem lại nhiều công dụng trong việc điều trị ung thư phổi, đó là:

• Xạ trị thu nhỏ khối u trước khi phẫu thuật;
• Sau phẫu thuật vẫn tiếp tục xạ trị để triệt tiêu những tế bào ung thư còn sót lại tại khu vực được điều trị;
• Xạ trị còn dùng để điều trị ung thư phổi khi khối u di căn lên não hoặc các cơ quan khác.

Ngoài việc tiêu diệt khối u ung thư, xạ trị còn có tác dụng hạn chế các triệu chứng do khối u gây ra như khó thở. Bên cạnh đó, xạ trị có thể được áp dụng đồng thời với điều trị bằng hoá trị.

Hiện nay nhiều bệnh nhân mặc dù có kích thước khối u khá nhỏ nhưng không thể áp dụng được biện pháp phẫu thuật loại bỏ khối u do đã cao tuổi, bệnh nhân mắc bệnh suy tim mạn tính hoặc những người đang dùng thuốc loãng máu nếu phẫu thuật sẽ có nguy cơ chảy máu không cầm được. Trường hợp này có thể sử dụng kỹ thuật xạ trị định vị thân (SBRT).

Kỹ thuật SBRT sử dụng nhiều chùm tia phóng xạ nhỏ, tập trung vào khối u ở phổi theo chuyển động hô hấp của nó. Khối u có thể tiêu bớt sau từ 3 - 5 lần điều trị. Phương pháp điều trị này chủ yếu được sử dụng khi bệnh ở giai đoạn sớm và khối u chưa di căn.

Phương pháp không phẫu thuật có hiệu quả trong điều trị ung thư phổi không? 

Không thực hiện phẫu thuật không có nghĩa là không thể chữa khỏi ung thư phổi. Thực tế hiện nay ngày càng nhiều ca bệnh đã và đang được áp dụng những phương pháp không cần phẫu thuật trong cả 4 giai đoạn của bệnh ung thư phổi. Việc điều trị có đem lại hiệu quả hay không còn tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của bệnh. 

Ở giai đoạn đầu khi điều trị bằng xạ trị đơn thuần có thể giúp kiểm soát được bệnh với kết quả tương tự như phẫu thuật. Bước sang giai đoạn tiến triển có thể điều trị bằng cách kết hợp cả hai liệu pháp hoá trị và xạ trị. Tuy tỷ lệ chữa khỏi bệnh là thấp hơn nhưng vẫn có thể áp dụng ngay cả trong trường hợp ung thư lan sang các hạch bạch huyết vùng ngực.

Giai đoạn khối u đã di căn sang các bộ phận khác của cơ thể, thường thì sẽ khuyến khích áp dụng biện pháp điều trị giảm nhẹ thay vì tập trung vào mục tiêu điều trị chữa khỏi. Đó là kết hợp điều trị giữa việc dùng thuốc, xạ trị, hoá trị cũng như những biện pháp khác để kiểm soát và làm giảm các triệu chứng do ung thư phổi nhưng không loại bỏ hoàn toàn khối u. Nhằm tránh tác dụng phụ không mong muốn, bệnh nhân sẽ chỉ được sử dụng liều lượng nhỏ xạ trị.